Projectverantwoording: Waardevol Van Gogh
Gemeente Emmen
1. Wat was het beoogde resultaat van het project waarvoor het impulsbudget is ingezet?
Toegevoegde waarde creëren voor de inwoners van Nieuw-Amsterdam/Veenoord door een impuls te geven aan de fysieke en sociale leefomgeving, door het zichtbaar en beleefbaar maken van Van Gogh en daarmee:
- het vergroten van draagvlak onder de lokale bevolking;
- ontmoetingen in het dorp te stimuleren;
- bij te dragen aan versterking van de culturele identiteit en trots.
Hoe hebben we dit gedaan? Door inzet van de volgende interventies:
- Het ontwikkelen van een kunstwerk op de voormalige graansilo & aanleg bloemenweide.
- Het ontwikkelen van een huiskamer/ontmoetingsplek voor inwoners in het Van Gogh Huis Drenthe.
- Het ontwikkelen van een open entree/terras voor het Van Gogh Huis Drenthe.
De interventies zijn ingezet om een impuls te geven aan de fysieke en sociale leefomgeving.
2. Is het beoogde resultaat behaald? En zo ja, was dit dankzij het impulsbudget of was het een combinatie van factoren? Graag toelichten.
De resultaten van lokaal onderzoek in september en oktober 2023 middels een poll en enquête op de Facebookpagina’s van het Plaatselijk Belang Nieuw Amsterdam/Veenoord en de Handelsvereniging laten duidelijk zien dat de bovengenoemde interventies bijdragen aan het beoogde resultaat.
De eerste poll, waar 120 personen op hebben gereageerd, is in september opgevolgd door een korte enquête die ook via de Facebookpagina van Plaatselijk Belang Nieuw Amsterdam/Veenoord is verspreid en daarnaast is uitgezet onder de ondernemers. In de enquête is naar meerdere aspecten van Van Gogh Drenthe gevraagd. Naast trots, is er ook gevraagd naar waardering van diverse Van Gogh activiteiten of men bang is voor teveel bezoekers. De enquête is door 84 inwoners van Nieuw Amsterdam/Veenoord ingevuld en door 22 ondernemers (waarbij er 28 ondernemers actief zijn in de Handelsvereniging). Zowel ondernemers (73%) als inwoners (76%) zijn erg positief over de aandacht die er in 2023 is geweest voor Vincent van Gogh in Drenthe. Ook de activiteiten die dankzij het impulsbudget zijn uitgevoerd, worden hoog gewaardeerd. De muurschildering en de bloemenweide scoren zelfs het hoogst. 93% van de inwoners vindt de muurschildering aansprekend en 74% is enthousiast over de bloemenweide. Slechts 8% van de inwoners is er bang voor dat er door de aandacht voor Van Gogh teveel bezoekers komen.
De bloemenweide zorgt voor meer contact in het dorp. De weide wordt onderhouden door zo’n 25 vrijwilligers waar regelmatig ook koffie wordt gedronken of oma op een stoeltje naar de bezigheden zit te kijken. De muurschildering is niet te missen in het dorp en de resultaten in de poll en enquête geven aan dat de inwoners trots zijn op het resultaat. Ook zorgde de muurschildering voor veel lokale en regionale publiciteit. Het Van Gogh Huis zelf komt nog niet sterk naar voren in de poll en enquête, dat heeft wellicht als oorzaak dat het Van Gogh Huis ten tijde van de poll en enquête net open was voor publiek. Desondanks scoort het Van Gogh Huis goed. 51% van de bewoners vindt het Van Gogh Huis aansprekend. Indirect zorgt het enthousiasme voor de muurschildering en bloemenweide wel voor meer draagvlak voor het Van Gogh verhaal en het Van Gogh Huis Drenthe.
Mede door het impulsbudget is er binnen de betrokken organisaties meer aandacht uitgegaan naar het betrekken van de bewoners. Dit uitte zich er bijvoorbeeld ook in dat de heropening van het Van Gogh Huis Drenthe speciaal gericht was op inwoners van Nieuw-Amsterdam/Veenoord. De opening voor externe genodigden volgde pas in december. De inwoners hadden tijdens twee openingsdagen gratis toegang tot het Van Gogh Huis. Ook op de scholen is aandacht geschonken aan de heropening met een kleurwedstrijd, waarbij de kleurplaat als toegangsbewijs gold. Tijdens de twee openingsdagen kwamen er 400 inwoners naar het Van Gogh Huis Drenthe (totaal aantal inwoners 7000). Ook zijn er inmiddels initiatieven gestart om inwoners op te leiden als gids voor Van Gogh rondleidingen in het dorp.
Het impulsbudget heeft er voor gezorgd dat de aandacht voor bewoners is versterkt. Het heeft een extra impuls gegeven waardoor ook andere partijen (Plaatselijk Belang, ondernemers) makkelijker aanhaken en met nieuwe initiatieven komen. Het impulsbudget werkt als een vliegwiel. Door de extra focus op bewoners via het impulsbudget, komt er besef dat het betrekken van bewoners van belang is. Daardoor komen ook weer andere bewonersinitiatieven (zoals het opleiden van lokale Van Gogh gidsen of het plaatsen van Van Gogh banieren in het dorp en het oprichten van een stichting Van Gogh Drenthe) makkelijker van de grond. Het resultaat is dus bereikt als gevolg van een combinatie van factoren waarbij het impulsbudget duidelijk als vliegwiel heeft gewerkt om de aandacht voor bewoners te vergroten.
Over het verloop van het project:
3. Wat zijn waardevolle leermomenten geweest bij de uitvoering/opstart van het project?
- Maak tijd om met meerdere betrokken organisaties om tafel te gaan en te luisteren naar elkaars wensen, voordat je van start gaat. Soms moet je eerst een stap terug doen om goed te kunnen beginnen.
- Het belang van het betrekken van bewoners wordt voorafgaand aan een traject vaak als extra werk gezien. Bij de uitvoering zorgt het juist voor extra draagvlak en vooral enthousiasme. Betrokken partijen aan de voorkant overtuigen kost wel energie en tijd. Het levert resultaat en betrokkenheid op voor de lange termijn.
- Je hebt aanjagers nodig die het traject begeleiden en tijd hebben om initiatieven uit te voeren. Met een vrijwilligersorganisatie als het Van Gogh Huis Drenthe is het lastig om naast de verantwoordelijkheid voor een lopende verbouwing ook extra initiatieven te ontplooien. Een professionele aanjager is daarbij gewenst en van meerwaarde.
- Regelmatige communicatie met inwoners over waar je mee bezig bent is essentieel.
- Projecten/initiatieven met een ‘hoge zichtbaarheid’ scoren het best. De bloemenweide en de muurschildering hebben beide een hele hoge zichtbaarheid, je kunt er niet omheen. Het is makkelijker zichtbaar dan het Van Gogh Huis zelf, je moet daar meer werk verrichten om waardering te krijgen.
- Cultuur met een grote C (Van Gogh Huis Drenthe) lijkt minder snel te scoren dan cultuur met een kleine c zoals de muurschildering of de bloemenweide. Het is mooi om te zien dat cultuur met een kleine c op de langere termijn bijdraagt aan het draagvlak voor cultuur met een grote C.
- Je bent als onderzoeker direct onderdeel van het project en je kunt, gewenst of ongewenst, direct effect oproepen met de vragen uit je onderzoek. Het kan zijn dat je met je onderzoek sentiment losmaakt bij bewoners terwijl dat op dat moment niet gewenst is. Het is dan verstandig je onderzoek uit te stellen of voor een andere vorm van onderzoek te kiezen. Het zorgvuldig kiezen wanneer je welk onderzoek uitvoert is essentieel.
- Budget en aandacht zetten op betrekken van bewoners zorgt voor een vliegwiel. Het zorgt ervoor dat bewoners meer top of mind worden. En door positieve reacties/effecten zorgt het makkelijker weer voor nieuwe bewonersinitiatieven.
-
© Chris Dunnink -
© Alexandra Kuipers -
© Marketing Drenthe_Elizabeth Stoit -
© Sjoerd Bracke & Cuno de Bruin -
© Chris Dunnink
4. Welke tips zou je aan andere bestemmingen willen meegeven naar aanleiding van dit project? Wat moeten bestemmingen vooral wel, maar ook vooral níet doen?
Wel doen!
- Maak gebruik van je bestaande netwerken en zet die in. Door met het Plaatselijk Belang en de ondernemersvereniging in gesprek te gaan, maak je meerdere organisaties verantwoordelijk voor de opdracht, maar ook voor het succes en dat werkt aanstekelijk. En zorgt er voor dat er ook op andere terreinen initiatieven ontstaan om samen te werken.
- Stel een aanjager aan die tijd heeft om bewonersinitiatieven op te starten.
- Inventariseer vooraf waar knelpunten in de leefomgeving/bij bevolking worden ervaren en initieer daar interventies op, dat zorgt voor aanstekelijk enthousiasme.
- Voorkom dat je als toeristisch-recreatieve sector met een ‘toeristische bril’ het project in gaat. Kijk zonder vooringenomenheid waar bewoners behoefte aan hebben, zonder gelijk richting een toeristisch project te sturen.
- Kies eens niet voor lange, ingewikkelde enquêtes, maar ga voor een laagdrempelige poll op Facebook om bij een brede bevolkingslaag je licht op te steken over een onderwerp.
- De lokale context van een gebied is essentieel. Bewonersprofijt kent geen standaard aanpak, maar vraagt om maatwerk. Kijk en luister goed naar de mensen die in het gebied wonen en waar hun wensen liggen.
- Kies een project met een hoge zichtbaarheid als je start met bewonersprofijt. Zo gauw projecten zichtbaar zijn, ontvang je direct reactie op je project.
Niet doen
- Kies geen hoogdravende initiatieven waar geen lokale betrokkenheid voor is.
- Een bewonersbijeenkomst zonder concreet resultaat binnen een jaar tijd, is demotiverend: zorg voor concrete zichtbare resultaten.
- Als DMO sta je vaak niet het dichtst bij bewoners, stel je niet te prominent op. Zorg ervoor dat partijen die dicht bij bewoners staan het traject trekken. De DMO past goed in een rol als procesbegeleider en specialist.
Samenwerking en legacy
5. Met welke partijen is samengewerkt om dit project tot stand te brengen/op te starten?
- Van Gogh Huis Drenthe
- Plaatselijk Belang Nieuw-Amsterdam/Veenoord
- Erfgoednetwerk Emmen
Handelsvereniging Nieuw-Amsterdam Veenoord
- Gemeente Emmen
- Marketing Drenthe
6. Wat is de legacy van het project dat met behulp van het impulsbudget is gerealiseerd/opgestart? Met andere woorden, wat laten jullie met het project achter op korte en op lange termijn? (Denk aan een opgeleverd concept, een gebouw, een stuk land met een bijzondere bestemming)
We laten een muurschildering achter waar inwoners trots op zijn en die niet te missen is. Tegelijkertijd zorgt de muurschildering voor een opwaardering van de openbare ruimte (leefomgeving).
De Bloemenweide wordt ook komende jaren weer ingezaaid en onderhouden door een club van vrijwilligers, waardoor de leefomgeving verbeterd is en tegelijk ook zorgt voor onderling contact tussen bewoners.
Het Van Gogh Huis Drenthe heeft een mooie toegankelijke huiskamer met horecagedeelte gekregen en een buitenterras waardoor enerzijds de drempel om een ‘museum’ in te gaan wordt verkleind en anderzijds de ontmoetingsfunctie in het dorp wordt gestimuleerd.
Als laatste en niet onbelangrijk effect: het draagvlak voor het Drentse verhaal van Van Gogh is vergroot wat waarschijnlijk ook in de toekomst een positieve bijdrage levert aan het draagvlak voor het Van Gogh Huis Drenthe.
