Gebiedsvisie Oranjewoud

Oranjewoud is het - ooit vorstelijke - parklandschap ten oosten van Heerenveen. Met zijn bomen, lanen, landhuizen, waterpartijen en landerijen is het een populaire bestemming voor bezoekers van dichtbij en ver weg. De bezoekdruk neemt toe en is vooral van invloed op de bewoners en de natuur in het gebied. In opdracht van de gemeente Heerenveen wordt daarom een gebiedsuitwerking ontwikkeld, gericht op de ontwikkeling van Parklandschap Oranjewoud als een bewuste bestemming op basis van regeneratieve recreatie en toerisme. Bestemmingsmanagement wordt hierbij gezien als een belangrijk instrument.

Gedeeld belang bewoners, bezoekers en bedrijven

Voor de totstandkoming van de gebiedsvisie voor Parklandschap Oranjewoud ging Gemeente Heerenveen een planproces in. De betrokken gebiedspartijen hebben hierin een sturende rol, met als uitgangspunt de gezamenlijke waarden en doelen. Er is immers een gedeeld belang van bewoners, grondeigenaren, bedrijven en bezoekers.

Brede welvaart als uitgangspunt

Doel is te komen tot een helder gebiedsperspectief met een groot draagvlak. Uitgangspunt zijn maatschappelijke opgaven als de duurzaamheidstransitie, klimaatadaptatie en behoud van natuur en erfgoed (zoals opgenomen in de Regionale Toeristische ontwikkelstrategie). Het gaat om een ontwikkeling in balans, op basis van de kernwaarden natuur, cultuur en cultuurhistorie. De centrale randvoorwaarde is brede welvaart.

Leidraad Bestemmingsmanagement

Voor de opbouw van de gebiedsvisie wordt de Leidraad Bestemmingsmanagement gevolgd. Voor Parklandschap Oranjewoud leidt dit onder andere tot:

  • een gedegen gebiedsanalyse om de huidige situatie en problemen in kaart te brengen en te begrijpen. Met als belangrijkste inzichten voor het gebied:

    • het huidige versus werkbare aantal bezoekers;
    • de terugkerende majeure evenementen;
    • de beleefde druk(te);
    • de harde versus wenselijke opgaven;
    • de ecologische draagkracht;
    • aanbevelingen rond relevante doelgroepen en leefstijlen.
  • de gebiedsuitwerking voor de regeneratieve toekomst van het gebied;
  • een afwegingskader voor het (bij)sturen van ontwikkelingen, inclusief de bepaling van rollen en sturingsmogelijkheden;
  • evaluatie- en monitoringprocessen om vast te stellen of interventies het gewenste effect hebben.

Gedeeld eigenaarschap

De gemeente is faciliterend in dit proces, ook wat betreft de eventueel benodigde regelgeving. Maar zij legt een grote verantwoordelijkheid bij de betrokken partijen in het gebied, zoals Staatsbosbeheer, landgoedeigenaren, toeristisch-recreatieve ondernemers, plaatselijk belang, andere natuurbeschermingsorganisaties en de DMO.

Positieve impact

Het proces rondom de gebiedsuitwerking voor Parklandschap Oranjewoud richt zich vooral op balans tussen de lusten en lasten van recreatief en toeristisch gebruik van het gebied. Het streven is dat de impact van bezoek positief is, zowel op de historische kwaliteiten van het gebied als op het sentiment onder bewoners en omwonenden. De gedachte van regeneratieve recreatie en toerisme moet blijken uit versterking dan wel verbetering van de kernkwaliteiten van het gebied: natuur, cultuur en cultuurhistorie.

Duidelijke afbakening

Door ook naar de kaders te kijken, ontstond een duidelijke afbakening van wat wel en niet wenselijk is en wat wel en niet bijdraagt aan brede welvaart. Verwacht wordt dat de gebiedsuitwerking de ervaren recreatiedruk in het gebied zal verminderen, onder meer door spreiding in tijd en ruimte en door bestemmingsmarketing gericht op specifieke leefstijlen. De gebiedsuitwerking zal partijen bovendien ruimte en houvast bieden voor meer samenhang en samenwerking in de verdere ontwikkeling van het gebied. Dit draagt bij aan verbetering van stabiliteit en welzijn in het gebied en aan een betere algehele kwaliteit van leven, ook voor de flora en fauna.

      Budget

      Totaalkosten van het project € 80.000,-
      Toegekende ondersteuning vanuit het impulsbudget € 14.000,-


      Planning

      Het planproces ging van start op 1 april 2023. Het Gebiedsperspectief werd afgerond op 8 december 2023.

      De verantwoording van de besteding van het landelijke Impulsbudget is gepubliceerd op deze site.

      Contactpersoon

      Jeroen Stegeman, Projectleider, Gemeente Heerenveen